Böbrek üstü bezi yani adrenal bezler her iki böbrekte de bulunuyor ve böbreklerin üst kısmında konumlanıyor. Genellikle böbreklerle doğrudan bir ilişki içerisinde olduğu düşünülse de aslında bu bezlerin böbreklerle yerleştiği bölge dışında doğrudan bir ilişkisi yoktur. Vücutta bazı hormonları salgılamak gibi son derece önemli görevleri olduğundan böbrek üstü bezlerinin insan sağlığında hayati bir öneme sahip olduğunu belirtmek gerekiyor.

Yaklaşık olarak 3 cm ebatlarında ve 3 gr ağırlığında olan böbrek üstü bezleri toplamda iki katmandan oluşuyor. Bunlar ‘medulla’ adı verilen iç katman ve ‘kortex’ adı verilen dış katmandır. Maalesef vücuttaki konumları nedeniyle gözlemlemenin son derece güç olduğu sürrenal bezlerde yani böbrek üstü bezlerinde kimi zaman çeşitli hastalıklar gelişebilir ya da kitle oluşumu görülebilir. Böyle durumlarda genellikle hastalığa dair belirtiler ilerleyen evrelerde ortaya çıkıyor. Bu durum erken tanı konmasını da engelleyebiliyor.

Böbrek Üstü Bezi Görevi Nelerdir?

Medulla olarak adlandırılan iç katman, adrenalin (epinefrin) ve noradrenalin (norepinefrin)  adı verilen iki hormon salgılıyor. Bu hormonların üretimini kontrol eden ise beyinde bulunan hipofiz bezidir. Adrenalin ve noradrenalin kalp atış hızını ve kan basıncını artırma özelliğine sahip hormonlardır. Fiziksel ya da duygusal stresler yaşandığında söz konusu hormonlar salgılanmaya başlar.

Kortex olarak adlandırılan böbrek üstü bezi katmanı ise toplamda 3 farklı fonksiyonu ile birlikte değerlendirilir. Bir anlamda bu katmanın 3’e ayrıldığını söyleyebiliriz. Bu bölümleri ve fonksiyonlarını ise şu şekilde özetleyebiliriz:

Zona Glomerulosa

Kortikosteroid olan aldesteron salgılar. Vücudumuzdaki su ve tuz dengesinden sorumludur.

Zona Fasikulata

Vücudun enerji ihtiyacının karşılanmasında son derece önemli olan kortizon salgılama görevini üstlenmiştir.

Zona Retikularis

Dehidroepiandesteron (DHEA) ve adrostenoid hormonları üretir. Bu hormonlar halk arasında ‘seks hormonu’ olarak da bilinen maddelerin yapımında önemli bir işleve sahiptir.

İlginizi çekebilir –> https://www.alidurmusobezite.com/safra-kesesi/

Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları

Vücuttaki tüm organlarda olduğu gibi sürrenal bezlerde de bazı hastalıklar gelişebiliyor. Yaygın görülen rahatsızlıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

Cushing Sendromu

Kortizon salınımının aşırı olmasından kaynaklanan bu hastalık beraberinde pek çok farklı rahatsızlığı da getirebiliyor. Hastalarda sırt bölgesinde yağlanma olması, adet düzensizliği, şeker hastalığı, erkek tipi kıllanma, yüz bölgesinde kızarıklık ve sivilceler olması, vücudun çeşitli bölgelerinde kırmızı ya da mor renkte çatlakların meydana gelmesi ve kemik erimesi bu sorunlardan bazılarıdır.

Conn Sendromu (Primer Hiperaldostronizm)

Bu hastalık ise böbrek üstü bezi tarafından aldosteron hormonu salınımının fazla olmasından kaynaklanıyor. Kontrol altına almanın son derece güç olduğu yüksek kan basıncına yol açabilen bu rahatsızlık kas kramplarına da neden olabiliyor. Nedeni bulunamayan tansiyon rahatsızlığında ilk akla gelen Conn Sendromu oluyor. Çünkü hastaların % 5 ile % 10’u bu sendromdan kaynaklı olarak tansiyon sorunu yaşıyor. Dokudaki pH değerinin normalin üzerine çıkması yani metobolik alkoloz, sodyum ve sıvı retansiyonu, hipopotosemi gibi sorunlar meydana gelebilir.

Feokromasitoma

Yine yüksek tansiyona sebebiyet verebilen böbrek üstü bezi hastalıklarından biri de ‘feokromasitoma’ adını taşıyor. Bu hastalık adrenalin ve noradrenalin hormonlarının aşırı oranda salgılanmasından kaynaklanıyor.

Akromegali

Büyüme hormonunun aşırı üretilmesi nedeniyle ortaya çıkan kronik bir hastalık olan akromegalinin sorumlusu da sürrenal bezler olabiliyor.

Sürrenal Adenomlar

Böbrek üstü bezlerinde oluşan iyi huylu tümörlerdir. Toplumda görülme oranı % 5 dolaylarındadır ve hastaların yaklaşık olarak % 85’inde herhangi bir belirti ortaya çıkmadığından bu hastalarda tümörler tesadüfen tespit edilir. Tespit edilememesi durumunda ise tümörün ebatları 4 cm’ye kadar ulaşabilir. Bu durumda tümörün kötü huylu olma olasılığı da atar. Bu rahatsızlıkta yorgunluk, yüksek tansiyon, baş ağrısı, baş dönmesi, kemik erimesi, kilo alma ve aşırı kıllanma gibi semptomlar görülebilir.

Bilginiz olsun –> https://www.alidurmusobezite.com/insulin-direnci/

Böbrek Üstü Bezi Tümörü Neden Olur?

Vücudun çeşitli bölgelerinde meydana gelen tümörlerin oluşum sebebi büyük oranda bilinmiyor. Bunlardan biri de böbrek üstü bezi üzerinde oluşan tümörlerdir. Yapılan araştırmalar genetik faktörlerin tümör oluşumunda rol oynadığını ortaya koyabiliyor. Aynı zamanda bazı hormonların aşırı üretilmiş olmasının tümör oluşumunda etkili olduğu da düşünülüyor.

Böbrek Üstü Bezi Tümörü Ameliyatı

Ameliyat öncesinde hastanın mutlaka bazı tetkikler yaptırması gerekiyor. Uygulanacak sürrenal bezi ameliyatı için gerekli tetkikleri şu şekilde listeleyebiliriz:

• EKG
• Tam kan sayımı testi
• İdrar tahlili
• Açlık kan şekeri testi
• Karaciğer ile ilgili bazı testler

Gerekli olması halinde doktorunuz daha farklı tetkikleri yaptırmanızı da isteyebilir. Bu testlerin sonuçları bir arada değerlendirilerek ameliyat planlaması yapılır. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirildiğinde hastanın herhangi bir acı ya da ağrı hissetmesi mümkün olmaz. Fakat ameliyattan sonraki birkaç gün hafif ağrı oluşabilir. Ağrı kesici ilaç kullanımı ile bu ağrının kontrol altına alınması sağlanıyor.

İyileşme süresi ise ameliyatın hangi teknikle yapıldığına bağlı olarak değişebiliyor. Açık teknikle yapılan operasyonda iyileşme süresi daha uzun sürerken robotik cerrahi çok daha kısa ve konforlu bir iyileşme dönemi yaşanmasına olanak tanıyor. Her hastada böbrek üstü bezi ameliyatı sonrasında iyileşme süresi aynı olmaz. Ancak genellikle 1 ay içerisinde iyileşme tamamlanmış olur. Bu süre zarfında vücudu zorlayan hareketlerden kaçınılması ve doktor tarafından reçete edilen ilaçların muntazam şekilde kullanılması gerekiyor.

Adrenalektomi yani böbrek üstü bezinin cerrahi yöntem ile çıkarılmasında 3 farklı teknik kullanılabilir. Bunlar;

• Açık cerrahi
• Laparoskopik cerrahi
• Robotik cerrahi

Yapılan muayene ve tetkik sonuçlarına göre hangi tekniğin kullanılacağına hekim tarafından karar verilecektir. Uygulanacak ameliyat tekniği seçilirken tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğu, boyutu, çevre dokular ile olan ilişkisi de göz önünde bulundurulur. Genellikle robotik cerrahi ile ameliyatın yapılması tercih ediliyor olsa da bazı hastalarda laparoskopik cerrahi ya da açık cerrahi ile operasyonun gerçekleştirilmesi zorunlu olabiliyor.

Böbrek Üstü Tümörü Tedavisi

Sadece ilaç kullanımına bağlı olarak böbrek üstü bezi tümörlerinin tedavisi yapılamaz. Bu nedenle cerrahi operasyona gereksinim duyuluyor ve tümör oluşumu gözlemlenen böbrek üstü bezinin vücuttan tahliye edilmesi sağlanıyor. Diğer böbrek üstü bezi, alınan böbrek üstü bezinin tüm fonksiyonlarını üstleniyor. Ender durumlarda her iki bezin de vücuttan tahliyesi gerekebilir. Böyle durumlarda hastaların hayatı boyunca ilaç kullanmaları gerekiyor. Böylece hayati risklerin en aza indirgenmesi de sağlanmış oluyor.

Sürrenal Bezlerinde Nasıl Saptayabiliriz?

MR sürrenal kitlelerinin değerlendirilmesinde BT’den daha fazla bilgi verir. Kitlenin yapısı ve damarlarla ilişkisi ise MR yöntemi ile saptanır. Sürrenal kitlelerinde iyi veya kötü huylu ayrımı ile feokromositoma tanısı konulabilir. Yine sintigrafi de sürrenal kitlelerin tetkikinde kullanılan bir diğer yöntemdir.

Ayrıca ultrasonografi veya BT eşliğinde sürrenal kitlelerine ince iğne aspirasyon biopsisi (IIAB) yapılabilir. Bu yöntem daha çok metastatik tümör şüphesi olan hastalarda ve kistik sürrenal kitlelerinin tespit edilmesinde kullanılır. Feokromositoma şüphesi olan hastalarda ani hipertansiyon krizi olasılığı bulunduğundan bu yöntemin uygulanması sakıncalıdır. Tanı konması için yapılan tetkikler ya da böbrek üstü bezi hastalıklarının tedavisi hakkında sorularınızı yorum bölümüne yazabilirsiniz.

 

Detaylı bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz:
Sabit Tel: 0212 230 20 08
Cep Tel: 0505 120 82 62