Hidatik kist olarak adlandırılan rahatsızlık aslında ‘ekinokok’ adı verilen bir yassı solucan çeşidinden kaynaklanıyor. Bu parazitin özellikle koyun yetiştiriciliğinin yüksek olduğu bölgeler başta olmak üzere oldukça geniş bir coğrafyada etkin olduğunu söyleyebiliriz. Bu tenyalı parazitlerin sebebiyet verdiği enfeksiyon söz konusu rahatsızlığa da neden oluyor. Kist hidatik olarak adlandırılan hastalık aslında kurt, tilki gibi etobur beslenen hayvanların yakalandığı bir hastalıktır. Ancak insanlar da bu parazit için bir ara konaktır. Hastalığa sahip olan hayvanların dışkıları ile temas edilmesi, bu hastalığın insanlara da bulaşmasına yol açıyor. Çünkü bu dışkılardan ortama tenyalı parazitin yumurtaları yayılıyor.

Söz konusu hastalığın sıklıkla karaciğeri tuttuğunu söyleyebiliriz. Zira bu nedenle halk arasında ‘karaciğer kisti’ ya da ‘karaciğer kist hidatiği’ gibi isimlerle de adlandırılıyor. Elbette karaciğer ile beraber akciğeri de etkisi altına alabildiğini göz ardı etmemek gerekiyor. Akciğer tutulumu özellikle genç yaşlarda olan hastalarda daha sık karşılaştığımız bir tablodur. Bu konuda merak edilen tüm hususlara açıklık getireceğiz ve özellikle hidatik kistin tanısının nasıl konulduğunu ele alacağız. Öncelikle nasıl bulaştığından söz edelim.

Hidatik Kist Nasıl Bulaşır?

Bu kistin bulaşması dışkı ile ağız teması yoluyla gerçekleşiyor. Söz konusu parazitin yumurtalarının bulaştığı gıdaların tüketilmesi de bulaşma konusunda yaygın nedenlerden biridir. Dolayısıyla özellikle hayvancılık ile uğraşan kişilerde bu kist daha yaygın görülüyor. Hastalığın mevcut olduğu koyun, sığır gibi hayvanlarla sürekli temas halinde olan kişilerde de sıklıkla görüldüğünü söyleyebiliriz.

Ana konak olarak nitelendirilen hayvanlardaki solucanın yumurtaları bu hayvanların dışkıları ile vücuttan atılır. Bu dışkının bulaştığı su ya da gıdaların tüketilmesi ise yumurtaların kolaylıkla insanlara bulaşması anlamına gelir. Söz konusu yumurtalar insanlara bulaştığında bağırsaklarda açılır ve ortaya çıkan parazitler de bağırsakların duvar dokularına tutunur. Parazitlerin bağırsaktan kan dolaşımına katılması ise çok uzun sürmez. Kan dolaşımı yoluyla çoğunlukla karaciğere ve kimi zaman da akciğere ulaşır.

Karaciğere ulaşan parazitler genellikle sağ kalp dolaşım yoluyla özellikle genç hastalarda akciğere de ulaşır. Tıpkı karaciğer gibi akciğerde tutunması da söz konusu olur. Ancak bu konuda akciğerlerin ikinci sırada yer alan organ olduğunu söyleyebiliriz.

Hidatik Kist Nasıl Oluşur?

Parazitlerin yerleşmesi ile birlikte organda kist de ortaya çıkar. Kist büyüme eğilimine girer ve neticesinde de kist çevresinde parazitlerden oluşan bir tabaka gelişir. Bu tabakanın yanı sıra kalın bir duvar görünümü de olabilir. Bu kistin içerisinde ise bir sıvı bulunur. Söz konusu sıvının berrak yapıda olduğunu, mikrop barındırmadığını ancak alerjik bir yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz. Çoğunlukla insanlarda sadece bir tane kist oluşur. Lakin bu kistin duvarı yırtılırsa kistin içerisinde bulunan kistler çevreye yayılım gösterir. Bu durumda tutunan organdan daha uzak organlara da söz konusu kistin taşınması, ulaşması söz konusu olabilir.

Hidatik Kist Belirtileri Neler?

Bu kistin meydana geldiği dönemde yani hastalığın başlangıç evresinde herhangi bir belirtinin ortaya çıkmadığını söyleyebiliriz. Belirtiler genellikle kistin çapının 5 cm dolaylarında olması ile beraber görülmeye, hissedilmeye başlanır. Herhangi bir belirti göstermeyen kistler genellikle yapılan muayene sonrasında tesadüfi olarak fark edilir. Semptomlar çoğunlukla söz konusu kistin komşu dokulara, organlara baskı yapması ya da yırtılması ile birlikte hissedilir.

Yetişkinlerde durum böyle iken çocuklarda çok daha farklıdır. Çocuk hastalarda bağışıklık sisteminin henüz tam olarak gelişmemesinden kaynaklı olarak bu kistlerin çok daha büyük boyutlara ulaşması söz konusu olabilir. Üstelik dev boyutlara ulaşması sırasında da herhangi bir belirti göstermezler. Bu nedenle çocuklarda da söz konusu kistin bir hayli geç fark edilmesi söz konusu olabilir.

Kistin özellikle çevre organlara ya da dokulara baskı yapmaya başlaması ile birlikte hastalarda da çeşitli şikayetler ortaya çıkar. Bu şikayetler ise ağrı ya da dolgunluk hissi şeklinedir. Bunun dışında spesifik belirtilere neden olmadığını söyleyebiliriz.

Hidatik Kist Hangi Organları Etkiler?

Her hastada bu kistin tutunduğu, etkilediği organlar aynı olmaz. Vücudun hangi bölümlerinde ortaya çıktığı sorusunun yanıtını ise kısa bir liste ile açıklayabiliriz:

• Karaciğer
• Akciğer
• Dalak
• Beyin
• Karın içi boşluk

Sıklıkla merak edilen hususlardan biri de kistin organlarda özellikle de karaciğerde hasara neden olup olmadığıdır. Bu kist çoğunlukla organı iterek kendine yer açar. Bu nedenle organda bir deformasyona ya da hasara sebebiyet vermez.

Hidatik Kist Tanısı Nasıl Konur?

Bu kistin tanısı için görüntüleme yöntemlerinden faydalanmak gerekir. Yapılan görüntülemelerde tipik bir kist görünümü izlenebilir. Bununla birlikte kist benzeri ancak biraz daha farklı bir görüntü de ortaya çıkabilir. Bu kistler radyolojik olarak incelendiğinde sadece tek bir adet yahut çok sayıda kitleler göze çarpar. Bu kitleler yuvarlak olabildiği gibi oval bir şekle de sahip olabilir. Çoğunlukla düzgün sınırlı bir görünüm sergilediklerini de belirtebiliriz. Ancak kistin yırtılmış olması durumunda daha farklı bir görünüm kazanmaları da söz konusu olabiliyor. Tanı konmasının ardından hastaya kan testi de yapılır ve bu sayede tanının doğrulanması mümkün olur. Karaciğerde yerleşim gösteren kist için özellikle ultrasonografiden yardım alınabilir. Görüntüleme yöntemleri sayesinde kistin mevcudiyetinin yanı sıra sayısının, yapısının, türünün ve özellikle de yırtılmanın meydana gelip gelmediğinin anlaşılması mümkün olur.

İlginizi çekebilir –>  Karaciğer Kanseri Nedir

Hidatik Kist Patlar mı?

Tanı konan hastaların sıklıkla merak ettiği hususlardan biri de hidatik kistlerde patlama olup olmadığıdır. Bu kistlerin kendiliğinden patlaması son derece zordur. Patlama meydana gelebilir ancak kistin patlaması çoğunlukla yerleşim gösterdiği bölgeye şiddetli bir darbe alınması neticesinde gerçekleşir. Bu darbe nedeniyle bir yırtılma meydana gelir ve şayet kistin çapı büyükse safra yollarına açılması da söz konusu olabilir. Böyle bir durumun gerçekleşmesi halinde aşağıdaki belirtiler de ortaya çıkar:

• Yüksek vücut ateşi
• Sarılık
• Karın bölgesinde ağrı
• Karaciğer enzimlerinde yükselme

Daha önce de değindiğimiz gibi kistin içerisinde bulunan sıvı alerjik yapıdadır. Bu nedenle patlaması durumunda vücut alerjik reaksiyon gösterebilir. Hayati tehlike doğabilir ve bununla birlikte kistin patlaması durumunda tedavinin de daha zor olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle kist içeriğinin patlama nedeniyle karın boşluğuna dolması durumunda tedavinin bir hayli zorlaşması söz konusu olacaktır.

Göz atın –> Ödem Nedir

Hidatik Kist Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, kistin hangi organa tutunduğuna ve aynı zamanda türüne bağlı olarak değişebiliyor. Bu iki unsur, tedavi planlamasında mutlaka göz önünde bulundurulur. Tedavide temel amaç ise kistin bütünlüğü korunacak şekilde vücuttan tahliye edilmesidir. Kistin belirli bir çapa ulaşması durumunda vücuttan tahliye edilmesi için cerrahi müdahale gerekiyor. Ancak erken dönemde tesadüfi olarak da kistin tespit edilmesi söz konusu olabiliyor. Bu gibi durumlarda ultrason ile birlikte kist içeriğinin boşaltılması, kavitenin alkol ,tuzlu su veya batikonla yıkanması gibi bir tedavi seçeneği de gündeme gelebilir.

Kistin ileri evrede olması durumunda ilaç tedavisi uygulanır. Bu yolla kistin içerisinde bulunan parazitlerin öldürülmesi hedeflenir. Kistin karaciğerin dışına yerleşmesi durumunda ise daha farklı tedavi seçeneklerinin de uygulanabileceğini belirtmek gerekiyor. Önemli olan kistin kendi haline bırakılmaması ve tedavinin en kısa sürede gerçekleştirilmesidir. Bu konuda sorularınızı yorum bölümüne yazabilirsiniz.

Bilgi sahibi olun –> Kolokrektal Nedir